Kanuni Esasi Maddeleri Hakkında Bilgi
Kanuni Esasi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk ve tek anayasasıdır. 23 Aralık 1876'da ilan edilmiştir ve 1878'de askıya alınmış, 1908'de yeniden yürürlüğe girmiştir. Kanuni Esasi, Osmanlı Devleti'nin yönetim şeklini meşruti monarşi olarak belirlemiştir. Bu, padişahın yetkilerinin bir anayasa ve seçilmiş bir meclis tarafından sınırlandırılması anlamına geliyordu.
Kanuni Esasi'nin temel maddeleri şu şekilde özetlenebilir:
- Devletin Niteliği: Devletin adı Devleti Âliye-i Osmaniye'dir ve başkenti İstanbul'dur. Devletin dini İslam, resmi dili Türkçedir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/devleti%20aliye-i%20osmaniye)
- Padişahın Yetkileri: Padişah, devletin başıdır ve yürütme yetkisini kullanır. Ancak bu yetki, anayasa ve kanunlarla sınırlıdır. Padişah, savaş ilan etme, barış yapma, para bastırma, memurları atama gibi yetkilere sahiptir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/padisah)
- Meclis-i Umumi (Genel Meclis): İki kanattan oluşur:
- Hükümet: Padişah tarafından atanan ve padişaha karşı sorumlu olan bir hükümet vardır.
- Temel Hak ve Özgürlükler: Kanuni Esasi, Osmanlı vatandaşlarına bazı temel hak ve özgürlükler tanımıştır. Bunlar arasında kişi dokunulmazlığı, konut dokunulmazlığı, vicdan özgürlüğü, basın özgürlüğü ve eğitim özgürlüğü sayılabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/vicdan%20ozgurlugu, https://www.nedemek.page/kavramlar/basin%20ozgurlugu, https://www.nedemek.page/kavramlar/egitim%20ozgurlugu)
- Yargı: Bağımsız mahkemeler tarafından yürütülür.
Kanuni Esasi, Osmanlı tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. İlk anayasa olması ve meşruti monarşiye geçişi sağlaması nedeniyle büyük bir öneme sahiptir. Ancak, padişahın yetkileri hala oldukça geniş olduğu ve meclisin yetkileri sınırlı olduğu için tam anlamıyla bir demokrasi kuramamıştır.